Son on yıl içinde, 2014 ile günümüz arasında, Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamad Al Sani ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 34 kez bir araya geldi.
Katar-Türkiye ilişkileri, son yirmi yılda ekonomik, siyasi ve askeri alanlar başta olmak üzere çeşitli sektörlerde sürekli gelişim göstermiştir. 2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) Türkiye’de iktidara gelmesiyle ivme kazanan bu ilişkiler, özellikle 2014 yılından itibaren genişleyerek güçlü bir ortaklığa dönüşmüştür.
Kasım 2024’ün ortalarında Ankara, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesi’nin onuncu toplantısına ev sahipliği yaptı. İki ülke arasındaki ilişkiler, bölgedeki önemli gelişmeler ışığında sürekli iş birliğine dönüşmüş ve stratejik ortaklık daha da pekişmiştir.
Bu bağlamda, iki ülkenin ilişkileri, birçok bölgesel ve uluslararası meselede benzersiz bir uyum içinde olup, ortak siyasi vizyonları paylaşmaktadır. Katar ve Türkiye, uluslararası ve bölgesel krizlerin çözümünde diyalog, diplomasi ve arabuluculuk çabalarını temel alan bir yaklaşımı benimsemektedir.
Yeni Bir Zirve
2014 ile 2024 yılları arasında, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 34 kez bir araya geldi. Son görüşme, 14 Kasım 2024’te gerçekleştirildi.
Katar Emiri ve Türkiye Cumhurbaşkanı, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesi’nin onuncu toplantısına başkanlık etti ve iki ülke arasında sekiz yeni anlaşma imzalandı.
Son zirvede, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar Emiri’nin iki ülke arasındaki stratejik iş birliğini güçlendirme konusundaki kararlılığını vurguladı ve Katar’ın diplomatik ve insani çabalarına övgüde bulundu. Katar Emiri ise stratejik ortaklığın yıllar içinde güçlendiğini ve sürekli yeni iş birliği alanlarının keşfedildiğini ifade etti.
Toplantıda, ekonomi, ticaret, yatırım, enerji ve sanayi gibi çeşitli sektörlerdeki stratejik iş birliği ele alındı. Ayrıca, Gazze ve Filistin topraklarındaki gelişmeler ile Lübnan’daki durum hakkında görüş alışverişinde bulunuldu.
Kritik Bir Zaman Dilimi
Komitenin bu yılki toplantısının zamanlaması, bölgedeki kritik gelişmeler nedeniyle büyük önem taşıyor. Bunlar arasında Gazze ve Lübnan’a yönelik devam eden saldırılar öne çıkıyor.
Siyasi analistlere göre, bu zirve, Katar ve Türkiye’nin tüm alanlarda güçlü ilişkilerini daha da pekiştirme konusundaki kararlılığını gösteriyor.
Uluslararası ilişkiler uzmanı Taha A. Oğuz’a göre, Katar Emiri’nin ziyareti büyük bir ön hazırlık sürecinin ardından gerçekleşti. Katar’dan büyük bir medya heyeti, zirveden bir hafta önce Ankara ve İstanbul’a gelerek Türkiye’deki yetkililer, medya mensupları ve iş dünyası temsilcileriyle temaslarda bulundu. Bu durum, ziyaretin önemini daha da artırıyor.
Ayrıca, ziyaretin, ABD’de Trump’ın yeniden başkan seçilmesi ve Gazze’de yaşanan gelişmelerin gölgesinde gerçekleşmesi, iki ülkenin politikalarının daha fazla koordinasyon gerektirdiğine işaret ediyor.
Anahtar Ortaklık
Türk siyaset analisti Firas Rıdvan Oğuz’a göre, bu zirve, önceki anlaşmaların ve stratejik planların devamı niteliğinde olup, Katar ve Türkiye arasındaki iş birliğinin güçlü temeller üzerine kurulu olduğunu bir kez daha gösteriyor.
Oğuz, “Katar, Türkiye için belki de en önemli stratejik ortaklardan biridir. Bu ortaklık, Azerbaycan ile olan ilişkiden bile daha güçlü olabilir. Bölgedeki stratejik sorunlar nedeniyle Katar ve Türkiye’nin koordinasyonu kaçınılmazdır,” diye belirtti.
Analist ayrıca, “Her iki ülke de Hamas’ı ve Filistin davasını destekliyor. Lübnan ve Batı Şeria’daki gelişmelere karşı benzer politikalar izliyorlar. Bu nedenle, yakın iş birliği büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
Ekonomi alanında ise Oğuz, “İki ülke arasındaki ekonomik iş birliği kritik bir önem taşıyor. Ortak projeler ve ekonomik planların sürdürülebilirliği sağlanmalı. Bu, mevcut süreçte büyük bir gereklilik” dedi.
Ziyaretin ABD başkanlık seçimlerinin hemen ardından gerçekleşmesi de dikkat çekiyor. Analistlere göre, Donald Trump’ın önceki başkanlık döneminde Kudüs ve Filistin konusundaki politikaları göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye ve Katar’ın olası yeni ABD politikalarına karşı ortak bir tutum belirlemesi bekleniyor.
Önceki Ziyaret ve Gelişmeler
Ağustos 2024’te Ankara’da gerçekleştirilen önceki toplantı, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin Tahran’da suikasta uğraması ve ardından İran’ın misilleme tehdidinde bulunması gibi kritik gelişmelerin ardından yapılmıştı. Ayrıca, Türkiye ve İsrail arasındaki gerginlik de toplantının gündemindeydi.
Katar ve Türkiye, bölgede olası geniş çaplı bir savaşın etkilerini hissedebilecek başlıca ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle Katar, Gazze’deki İsrail saldırılarını durdurmak için yoğun diplomatik çabalar yürütüyor.
O dönem, Katar Emiri, Türkiye ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada, Gazze ve Filistin topraklarındaki gelişmeler bağlamında iki ülkenin koordinasyon içinde hareket ettiğini vurgulamıştı.
Temmuz 2024’te ise Türkiye’nin Katar Büyükelçisi Mustafa Koksu, Gazze’de savaş sonrası erken toparlanma sürecine yönelik Katar ve Türkiye’nin ortak bir plan üzerinde çalıştığını duyurmuştu. Bu plan, Şubat 2023’te Türkiye’de meydana gelen büyük deprem sonrası Türkiye’nin edindiği insani yardım deneyimlerine dayanıyordu.
Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesi
Katar Emiri ve Türkiye Cumhurbaşkanı tarafından yönetilen Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesi, 2014 yılında kuruldu ve her yıl dönüşümlü olarak iki ülkede toplantılar düzenlemektedir.
Komite, Katar-Türkiye ilişkileri için önemli bir istişare mekanizması olup, ekonomik, yatırım, savunma, güvenlik, kültür ve sanayi gibi birçok alanda iş birliğini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bugüne kadar, komite toplantıları sonucunda 110’dan fazla anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanmış olup, ikili iş birliği sürekli olarak gözden geçirilmekte ve geliştirilmektedir.
