Mısır’ın başkenti Kahire’de bugün düzenlenen Arap Olağanüstü Zirvesi, Arap liderler ve heyetlerin katılımıyla gerçekleştirildi. Zirvenin ana gündem maddeleri, erken toparlanma planı, Gazze’nin yeniden inşası ve bölgedeki son gelişmeler oldu.
Arap Liderlerinden Filistin’e Destek
Bahreyn Kralı Hamed bin İsa Al Halife, zirveye katılan Suriye ve Lübnan Cumhurbaşkanlarını memnuniyetle karşıladığını belirtti. Bahreyn’in dönem başkanlığını yürüttüğü zirvede, Kral Hamed, Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olduğunu ve kalıcı barış sürecinin, Filistinlilerin tarihi haklarını güvence altına almanın tek yolu olduğunu vurguladı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, açılış konuşmasında, zirvenin bölgesel güvenlik ve istikrarı tehdit eden son derece karmaşık bir kriz ortamında toplandığını belirtti. Sisi, Gazze’ye yönelik yıkıcı savaşın, halkı ya yok olmaya ya da göç etmeye zorladığını ifade ederek, Filistin halkının topraklarında kalmasını sağlayacak bir yeniden inşa planının benimsenmesi gerektiğini vurguladı.
Ürdün Kralı II. Abdullah, Gazze halkının zorla göç ettirilmesine kesinlikle karşı olduklarını ve yeniden inşanın belirli bir zaman çizelgesine göre gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade etti. Kral Abdullah, Gazze’nin yönetimiyle ilgili net ve uygulanabilir bir plan oluşturulması ve Batı Şeria ile bağlantısının korunması gerektiğini belirtti. Ayrıca, Ramazan ayında Batı Şeria’daki tehlikeli tırmanışın durdurulması gerektiğini söyledi.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, zirvede yaptığı konuşmada, Mısır ve Arap dünyasının yeniden inşa planını memnuniyetle karşıladığını ve Filistin halkının topraklarından göç ettirilmesine kesinlikle karşı olduğunu vurguladı. ABD Başkanı Donald Trump’a, yeniden inşa sürecini destekleme çağrısında bulundu.
Abbas, İsrail’in Batı Şeria ve Kudüs’te yerleşimci politikaları aracılığıyla iki devletli çözümü sabote etmeye çalıştığını belirtti. Filistin yönetiminin Gazze’de devlet kurumları aracılığıyla görev üstlenmeye hazır olduğunu ve uluslararası toplumun desteğiyle bir seçim yapılmasını planladıklarını açıkladı.
Körfez Ülkeleri, Filistin Halkının Yanında
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Kahire Zirvesi’ne katılımını sosyal medya üzerinden duyurarak, Gazze ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki son gelişmeleri görüştüklerini belirtti. Emir Temim, Filistin halkının tüm haklarını elde etmesi için ortak Arap çabalarının artırılması gerektiğini ve bağımsız Filistin devletinin, Orta Doğu’da kalıcı barışın temeli olduğunu vurguladı.
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Casim el-Budeyvi, Filistin meselesinin KİK için temel bir öncelik olduğunu ve Arap dünyasının yıllardır Filistin halkının haklarını savunduğunu belirtti. İsrail’in adil ve kalıcı bir barışı reddettiğini ifade eden Budeyvi, uluslararası hukuka ve anlaşmalara uymanın zorunlu olduğunu vurguladı.
Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi, Gazze halkının zorla göç ettirilmesini öngören herhangi bir planı kesinlikle reddettiklerini belirtti. Bakan, Filistinlilerin yerlerinden edilmesinin uluslararası hukuk çerçevesinde insanlığa karşı suç olduğunu ifade etti ve İsrail’in Filistin meselesini ortadan kaldırma girişimlerine karşı ortak Arap duruşunun oluşturulması gerektiğini söyledi.
Kuveyt Veliaht Prensi Şeyh Sabah Halid el-Hamed es-Sabah, Filistinlilerin zorla göç ettirilmesine ilişkin tartışmaların etnik temizlik suçu teşkil ettiğini vurguladı. Arap dünyasının, Filistin halkının topraklarını terk etmesini önlemek için ortak bir tavır belirlemesi gerektiğini belirterek, uluslararası toplumun bu konuda sorumluluk alması gerektiğini ifade etti.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Gazze’deki insani kriz karşısında uluslararası toplumun derhal harekete geçmesi gerektiğini belirtti. Suudi Arabistan’ın, Filistin halkının meşru haklarını desteklediğini ve Gazze’nin yeniden inşa edilmesi için gerekli garantilerin sağlanması gerektiğini vurguladı.
Prens Faysal, 1967 sınırları içinde başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin devletinin kurulmasının, Orta Doğu’da barışın sağlanması için tek çözüm olduğunu ifade etti.
Suriye Cumhurbaşkanı: Filistinlilerin Göç Ettirilmesi, Tüm Arap Dünyasına Tehdit
Zirveye ilk kez katılan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünün Arap birliğini ve ortak çalışmayı güçlendirdiğini belirtti. Şera, Filistin’de yaşananların tarih boyunca tekrar eden bir trajedi olduğunu ve Filistinlilerin zorla göç ettirilmesi girişiminin, yalnızca Filistin halkına değil, tüm Arap dünyasına yönelik bir tehdit oluşturduğunu söyledi.
Suriye’nin, Filistin halkının topraklarına dönme hakkını desteklediğini belirten Şera, Arap dünyasının Filistin meselesi konusunda birlik içinde hareket etmesi gerektiğini vurguladı.
Zirvenin Sonuçları
- Arap ülkeleri, Filistinlilerin zorla göç ettirilmesine karşı net bir duruş sergiledi.
- Gazze’nin yeniden inşasına yönelik Mısır liderliğinde bir Arap planı benimsendi.
- İsrail’in Gazze’ye insani yardımı engellemesi uluslararası hukuka aykırı olarak değerlendirildi.
- Filistin’in bağımsız devlet olarak tanınması ve 1967 sınırlarında başkentinin Kudüs olması gerektiği vurgulandı.
- Gazze’nin Batı Şeria ile bağlantısının korunması ve Filistin yönetiminin Gazze’de kontrolü sağlaması gerektiği ifade edildi.
- Uluslararası toplumun İsrail’e baskı yaparak kalıcı bir ateşkesi sağlaması gerektiği belirtildi.
Kahire Zirvesi, Filistin meselesinin Arap dünyasının öncelikli konusu olmaya devam ettiğini ve Filistinlilerin topraklarında kalmalarını sağlayacak çözümler üzerinde ortak hareket edilmesi gerektiğini ortaya koydu.
